21 lutego 2017 Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) wydał wyroki dotyczące odliczenia podatku VAT od samochodów osobowych.

NSA stwierdził, że parkowanie pod domem nie wyklucza tego, że samochód jest wykorzystywany wyłącznie dla celów działalności gospodarczej i podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia 100 proc. VAT z faktur za paliwo i utrzymanie auta. Aczkolwiek musi to być uzasadnione charakterem pracy pracownika używającego samochód służbowy.

Oczywiste jest, że wydane wyroki przyznające rację podatnikowi w tej sprawie nie oznaczają, że tak samo zakończą się podobne sprawy – co mocno podkreślał NSA. Rozstrzygnięcia te dotyczą specyficznego stanu faktycznego i tylko ze względu na te wyjątkowe okoliczności dotyczące dojazdu do pracy przedstawicieli handlowych spółka może odliczyć całą kwotę VAT.

Stan faktyczny sprawy dotyczy pracowników terenowych – przedstawicieli handlowych. Pracownicy ci zazwyczaj pracują na określonych obszarach, położonych niekiedy kilkadziesiąt kilometrów od siedziby firmy. Podobnie jest w przedstawionej sprawie. Miejsce wykonywania jego pracy to województwo inne niż województwo, w którym mieści się siedziba Spółki, a sama Spółka nie ma tam żadnego lokalu. Zatem nieracjonalne w tej sytuacji byłoby zostawianie samochodu w siedzibie Spółki. Dlatego pracownicy ci mają w umowach zawarte, że zaczynają i kończą pracę pod domem, gdzie także parkują samochody.

Spółka opracowała regulamin zabraniający korzystania z pojazdów prywatnie, a te są wyposażone w system GPS. Pracodawca kontroluje ewidencję przebiegu pojazdu i konfrontuje to z danymi z systemu GPS.

Spółka zapytała, czy w takim przypadku może odliczyć 100 proc. VAT z faktur za tankowanie i inne koszty eksploatacyjne.

Obowiązujące od 1 kwietnia 2014 r. regulacje VAT pozwalają na odliczenie połowy podatku od zakupu i eksploatacji aut osobowych. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy auta są wykorzystywane wyłącznie w działalności gospodarczej, w takiej sytuacji sposób wykorzystania pojazdów, określony w ustalonych przez podatnika zasadach ich używania, potwierdzony ewidencją przebiegu pojazdu, musi wykluczać ich użycie do innych celów.

Organy podatkowe utrzymują, że skoro samochód jest parkowany pod domem, to mimo prowadzenia ewidencji i określenia zasad używania, pracownik potencjalnie może go użyć w celach prywatnych. Tak było i tym razem, lecz Wojewódzki Sąd Administracyjny przyznał rację podatnikowi (I SA/Wr 35/15 i I SA/Wr 36/15).

Fiskus zaskarżył te decyzje i przed NSA przywołał orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 1997 r. (C-258/95) i wydane na jego kanwie wyrok NSA z czerwca 2015 r. (I FSK 1764/13). NSA w wyroku tym stwierdził, że zapewnienie pracownikom transportu z miejsca zamieszkania do pracy zasadniczo służy tylko celom prywatnym pracowników. Na podstawie tego skarbówka budowała pogląd, że parkowanie samochodem służbowym pod domem i dojazd nim do pracy wyklucza pełne odliczenie podatku VAT.

Jednak, w tej sytuacji, NSA przyjął pogląd, że specyficzne okoliczności, tj. charakter pracy i duża odległość od miejsca siedziby firmy, uzasadniają odstąpienie od tej reguły, którą nadal jednak trzeba respektować. NSA podkreślił, że będzie badał w każdej sprawie czy występuje taka szczególna sytuacja, pozwalająca na odstąpienie od wspomnianej zasady.

Wyrok ten oznacza, że organy podatkowe nie mogą generalizować sytuacji gdy samochód służbowy jest parkowany pod domem pracownika, a w konsekwencji tego przyznawać możliwość odliczenia tylko połowy VATu. Przyjęta zasada nie wynika z przepisów i Sąd jasno na to wskazał. Następstwem tego będzie rozpatrywanie każdego wniosku dotyczącego takiej sytuacji indywidualnie, z uwzględnieniem m.in. sposobu kontroli pojazdów czy też specyfiki pracy osoby która ma do dyspozycji auto służbowe.